ابعاد جامعه شناختی کودک‌همسری

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی فارس، دکتر صدیقه البزی  مدیرگروه علوم رفتاری جهاد دانشگاهی فارس گفت: پدیده کودک همسری در بسیاری از جوامع به چشم می‌خورد اما از سویی دیگر نیز شاهد تلاش جامعه جهانی برای رفع یا کاهش آن هستیم چرا که آرامش و سلامت جامعه، ارتباط تنگاتنگی با ازدواج سالم و بهنگام داشته و چنانچه عکس آن رخ دهد (در اینجا کودک‌همسری مد نظر است) می‌تواند جامعه را با چالش‌های گوناگونی مواجه سازد و به ویژه زمینه را برای بروز آسیب‌های اجتماعی متعدد فراهم کند.

البرزی با بیان اینکه در ایران این پدیده به وسیله ی هنجارها، سنت و فرهنگ پشتیبانی شده و در برخی استان‌ها فراوانی بیشتری داشته و به شدت تحت تأثیر بسترهای اجتماعی و فرهنگی است، اضافه کرد: کودک‌همسری بر اساس اعلام سازمان جهانی بهداشت، یکی از مصادیق جهان شمول خشونت علیه زنان و از موارد آشکار نقض حقوق زنان محسوب می‌شود.

وی خاطر نشان کرد: البته در کودک همسری، پسران هم می‌توانند قربانی این ازدواج‌ها باشند، این پدیده، همانگونه که از زمینه‌های اجتماعی- فرهنگی تأثیر می‌پذیرد دارای پیامدهای اجتماعی و فرهنگی قابل توجهی نیز است.

البرزی ادامه داد: زنانی که کودک‌همسری را تجربه کرده‌اند خیلی زود در نقش همسری و مادری قرار می‌گیرند، این در حالی است که، هنوز مراحل رشد فیزیولوژیکی را کامل نکرده و آنگونه که باید قادر به درک نقش‌های جدیدشان نیستند.

مدیرگروه علوم رفتاری جهاد دانشگاهی فارس ادامه داد: خشونت‌های جنسی، بارداری زودهنگام و پرخطر، افزایش احتمال سقط جنین، بازماندن از تحصیل، اشتغال و کسب درآمد، تنها بخشی از پیامدهای کودک‌همسری بوده و تبعات و آثاری که این نوع از ازدواج می­تواند برای زنان پدید آورد گاهی تا پایان عمر گریبان‌گیرشان خواهد بود.

البرزی افزود: چنانچه در مطالعه ای که توسط زهرا افتخارزاده در این باب انجام شده، زنان از تجربیات خود سخن گفته که طبق این پژوهش آزار جنسی، بارداری، زایمان، مادری تلخ، خشونت خانگی، خشونت اقتصادی، استثمار خانگی، خیانت، کودکی از دست رفته، انزوا و تنهایی، اختلالات روانی و بیماری‌های مقاربتی که در نبود دانش کافی بروز کرده از جمله چالش ‌هایی است که این زنان تجربه کرده‌اند.

این جامعه شناس ادامه داد: اما با تمام این خطرات و آسیب های احتمالی همچنان این نوع از ازدواج‌ها محقق شده و فقر، کلیشه های جنسیتی، پایبندی به الزامات فرهنگ مردسالارانه، میل به کنترل دختران به عنوان ناموس و شرف، از آن حمایت می‌کند.

البرزی با اشاره به اینکه قدرت نیروهای اجتماعی و آداب و رسوم محلی چنان است که حتی می تواند بر الزامات قانونی نیز تسلط یابد، گفت: نکته شایان توجه اینکه دخترانی که به خواست والدین و با فشارهای اجتماعی تن به ازدواج زود هنگام می دهند در اغلب موارد حتی در انتخاب همسر نیز نقشی نداشته و این والدین هستند که بنا به مصلحت و تشخیص خود، دست به گزینش زده و بیشتر اوقات نیز اختلاف سنی قابل توجهی بین زوجین مشاهده می­شود که این خود دارای آثار متعددی می‌باشد.

مدیر گروه علوم رفتاری معاونت پژوهشی جهاددانشگاهی استان فارس، با بیان اینکه آثار سوء این پدیده چنانچه مورد توجه سیاستگذاران قرار نگیرد، به کلیت جامعه آسیب خواهد زد. لزوم رفع خلاءهای قانونی و افزایش سطح حمایت‌ها در زمینه قانونگذاری، توجه به آموزش‌های عمومی در باره ازدواج کودکان و ... را لازم دانست.