وبینار علل اجتماعی سلامت و بیماری

به گزارش روابط عمومی جهاد دانشگاهی فارس، در این وبینار که به زبان انگلیسی برگزار شد، پروفسور ویلیام کاکرهام استاد برجسته جامعه‌شناسی به بیان علل اجتماعی مؤثر در بیماری­ها پرداخت و چگونگی نقش بنیادی عوامل اجتماعی در تعیین سلامت و بیماری دنیای امروز را مورد نقد و بررسی قرار داد.

کاکرهام در این وبینار گفت: عوامل مختلفی چون طبقه اجتماعی، شرایط زندگی، نژاد و جنسیت را می‌توان به‌عنوان علل بنیادی سلامت و بیماری عنوان نمود که در مرحله‌ای از انتقال اپیدمیولوژیک که سبک زندگی مهم‌ترین تعیین‌کننده بیماری و مرگ‌ومیر است، باید علل شکل‌گیری سبک‌های زندگی مختلف را بررسی کرد.

وی افزود: بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری­های قلبی و آرتروز برای نمونه، بیشتر در افراد متعلق به طبقه اجتماعی پایین‌تر وجود دارد که تحت تأثیر سبک زندگی این طبقه اجتماعی است.

این استاد دانشگاه آلاباما همچنین به طور ویژه به موضوع کووید 19 پرداخت و گفت: این بیماری می‌تواند متأثر از عوامل اجتماعی باشد، همانطور که در مورد بیماری سارس هم همین موضوع صادق بود و از حیوان به انسان منتقل شد و یک همه‌گیری ایجاد کرد.

کارکرهام در خصوص نحوه پیدایش کووید 19 اظهار داشت: ویروس کووید 19 در یک بازار فروش حیوانات در کشور چین دیده شد و این انسان‌ها بودند که برای تغذیه و خرید و فروش غذا به آنجا مراجعه کردند و موجبات انتقال این ویروس از یک خفاش به انسان را فراهم آوردند.

وی در ادامه علل اجتماعی را در خصوص نحوه انتقال ویروس دخیل دانست و گفت: چرا بیماری از پنگوئن‌ها که شواهد ژنتیکی مشابهی با خفاش و انسان دارند انتقال داده نشده، و اینجا جایی است که علل اجتماعی خود را نشان می‌دهد، پنگوئن‌ها در فرهنگ چینی، یک غذای بسیار گران است و خرید آن برای اقشار پایین ممکن نیست.

استاد جامعه‌شناسی آلاباما گفت: ترجیح غذایی چینی‌ها، غذای تازه است و جایی که می‌توان غذای تازه به دست آورد همین بازار حیوانات بوده، جایی که نظافت در آن به ندرت رعایت می‌شود و پر از خون و ضایعات مربوط به این حیوانات است، این ترجیح­ها، چه غذای تازه و چه خوردن حیوانات همه در فرهنگ ریشه دارد.

وی افزود: انتقال ویروس نیاز به ارتباط دارد، ابتدا از حیوان به انسان یعنی جایی که افراد برای تأمین غذای خود مراجعه کردند و پس از آن انسان مبتلا با سایر انسان‌ها که ابتدا در کشور چین و پس از آن با رفت‌وآمد از این کشور موجب شیوع گسترده در جهان شد.

کاکرهام گفت: همین‌طور در زمان شیوع بیماری از فاصله اجتماعی به‌عنوان اصلی‌ترین روش جلوگیری صحبت شد که اشاره به فاصله افراد از یکدیگر و روابط آنها داشت. همه اینها این موضوع را نشان می‌دهد که کووید 19 هم یک بیماری است که علل اجتماعی دارد.

به عقده این استاد جامعه‌شناس: افراد در طبقات اجتماعی بالاتر کمتر به کووید مبتلا می‌شوند چرا که آنها بیشتر می‌توانند فاصله خود از دیگران را حفظ کنند، آنها اطلاعات بیشتری در مورد بیماری و انتقال آن دارند و بالطبع دسترسی بیشتری به پزشک و درمان دارند و همین­طور از تغذیه بهتری برخوردارند، در صورتی که برای افراد در طبقه پایین جامعه این شرایط مهیا نیست. برای مثال آنها ممکن است شغلی مثل کارکردن در فروشگاه یا پیک موتوری داشته باشند که مجبور به ارتباط با افراد زیادی باشند و برای این افراد حفظ فاصله و حتی در برخی از مواقع ماسک زدن دشوار است.

این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: مثال دیگری برای نشان‌دادن اهمیت علل اجتماعی، سیگارکشیدن است. سیگارکشیدن یک عادت نامطلوب است که می‌تواند تا ده سال از متوسط عمر افراد بکاهد و موجب بیماری­هایی چون ناراحتی قلبی و سرطان می‌شود، با وجود این‌ها اخیراً شیوع آن در بین نوجوانان هم افزایش‌یافته است. اما باید دانست که آنها سیگارکشیدن را یاد می‌گیرند و در مورد چگونگی و نحوه لذت بردن از آن صحبت می‌کنند، اگرچه افراد ممکن است بعداً به‌تنهایی سیگار بکشند ولی شروع آن معمولاً به‌صورت گروهی و همراه با دوستان خواهد بود.

کاکرهام گفت: افراد طبقه بالای اجتماع با دسترسی بهتر به غذا، شرایط زندگی و درمان می‌توانند از مرگ زودرس پیشگیری کنند. برای مثال در آمریکا سیگارکشیدن در طبقه کارگر شیوع دارد و افراد طبقه بالا و طبقه متوسط روبه‌بالا کمتر سیگار می‌کشند. اکنون بار بیماری‌های قلبی در طبقه اجتماعی پایین بیشتر است.

وی در ادامه افزود: بنابراین علل اجتماعی بیماری‌ها را باید در طبقه اجتماعی، شرایط زندگی، نژاد و قومیت و جنسیت جستجو کرد، که در بین آن‌ها جنسیت عامل مهم‌تری به شمار می‌آید. تفاوت‌های امید زندگی بین زنان و مردان در آمریکا حاکی از اهمیت جنسیت است و همه این عوامل با هم جمع می‌شوند تا نشان دهند افراد چقدر شانس زندگی خواهند داشت و در طول زندگی چقدر سالم یا ناسالم خواهند بود.